ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ(Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων):
"Θέλω να ευχαριστήσω για τη δυνατότητα, που μου δίνετε για να μιλήσω για ένα θέμα που δεν είναι γενικότερου ενδιαφέροντος, παρότι θα έχετε υπόψη σας ότι οι άγριες γαίες - γιατί για αυτούς πρόκειται να μιλήσουμε σήμερα - αντιπροσωπεύουν περίπου το 67% της έκτασης της χώρας. Στη χώρα μας έχουμε τρεις βασικές κατηγορίες γαιών. Έχουμε τις άγριες γαίες, έχουμε τις καλλιεργήσιμες και τις πολεοδομήσιμες. Εγώ, λοιπόν θα σταθώ στο πρώτο κομμάτι. Μην έχετε όμως στο νου σας, ότι η τοποθέτηση μου θα αφορά την εικόνα, που κυρίως έχουν οι κάτοικοι των αστικών περιοχών, ότι στους ορεινούς όγκους υπάρχουν ξενώνες, υπάρχουν πολυτελείς διαμονές. Ο κόσμος που ζει σ' αυτές τις περιοχές είναι αυτό που λέμε «αλλού». Αυτές οι άγριες γαίες, είναι αυτό που λέμε εμείς τα δασικού χαρακτήρα εδάφη. Δηλαδή, δάση, δασικές εκτάσεις, χορτολίβαδα, βραχώδεις εκτάσεις, ερημοποιημένες εκτάσεις.
Αν και δεν αποτελούν αρμοδιότητα του Υπουργείου Γεωργίας αυτές οι εκτάσεις, επειδή ο κόσμος που ζει σε αυτή την περιοχή έχει, κυρίως, ως βασική του αναφορά και δραστηριότητα τον πρωτογενή τομέα. Δηλαδή, αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς, είναι πώς θα του εξασφαλίσουμε την επιβίωση για να παραμείνει τις αυτές περιοχές, γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Εδώ, λοιπόν, εμείς λέμε ότι πρέπει ναι ή όχι η διαχείριση αυτών των εκτάσεων, να συνδεθεί με την παραμονή αυτών των κατοίκων στην περιοχή;
Γι' αυτό, λοιπόν, θέλω να σας ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα από την αρχή, για να μην θεωρηθεί ότι μπαίνουμε ο ένας στα χωράφια του άλλου. Πρώτον, η κυριότητα αυτών των εκτάσεων είναι συνδεδεμένη με τον δασικό τους χαρακτήρα, που σημαίνει ότι όπου δεν έχει αναγνωριστεί με διαδικασίες που προβλέπονταν από την ισχύουσα νομοθεσία, ισχύει το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου.
Δεν ακουμπάμε, λοιπόν, τα ζητήματα κυριότητας. Το δεύτερο είναι ότι η μορφή αυτών των εκτάσεων έχει σχέση με την βλάστησή τους, με την βλαστική τους απεικόνιση. Δηλαδή, είναι δάση, είναι δασικές εκτάσεις με θαμνώδη βλάστηση, είναι χορτολίβαδα, που έχουμε εμείς ως σημείο αναφοράς για βόσκηση, είναι βραχώδεις εκτάσεις. Όλα αυτά σχετικά με τη μορφή τους δεν μας απασχολούν, εκείνο που μας απασχολεί είναι η χρήση αυτών των εκτάσεων, αν μπορεί να μας βοηθήσει σε αυτό που αναζητάμε.
Τι συμβαίνει γενικά σήμερα στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές τις χώρας μας. Υπάρχει μια εμφανής υστέρηση τόσο στα εισοδήματα όσο και στην παραγωγικότητα εργασίας, υπάρχει σημαντικό πρόβλημα φτώχειας και κοινωνικοοικονομικής περιθωριοποίησης, κατοικείται από ένα γερασμένο πληθυσμό που επιβιώνει μέσα από τις πενιχρές αγροτικές συντάξεις και τις επιδοτήσεις, που θα πούμε αργότερα, που αφορούν συγκεκριμένο χώρο. Όπως αντιλαμβάνεστε τα χαρακτηριστικά αυτά υπό συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης, αποτελούν παράγοντα που οδηγεί στην εγκατάλειψη οποιασδήποτε στοιχειώδους αγροτικής δραστηριότητας που ασκείται στην περιοχή.
Πριν αναφερθώ στις πολιτικές στήριξης που εμείς ως Υπουργείο προτείνουμε και εφαρμόζουμε σε αυτές τις περιοχές, θέλω να σταθώ σε μερικές εικόνες που έχουν σχέση με τον τρόπο ζωής των κατοίκων αυτών, πως ήταν παλαιότερα πριν 50 χρόνια και πως είναι σήμερα. Όλοι ζούσαν γύρω και μέσα από τα δάση είτε ως βοσκοί, είτε ως υλοτόμοι, είτε ως καλλιεργητές, είτε ως αγρότες δηλαδή με άλλα λόγια η επιβίωσή τους ήταν συνυφασμένη αποκλειστικά με τη χρήση αυτών των εκτάσεων. Για αυτό και ήταν οι βασικότεροι υπερασπιστές των εκτάσεων αυτών απέναντι σε οποιαδήποτε επίθεση γινόταν σε αυτές τις εκτάσεις. Ήταν χαρακτηριστική η εικόνα όταν έπιανε φωτιά και έβγαινε καπνός από το δάσος κτυπούσε η καμπάνα και έτρεχαν όλοι οι κάτοικοι των χωριών με τις αξίνες και τα φτυάρια και πραγματικά κατόρθωναν και άμεσα έσβηναν τις φωτιές. Σε επεισόδια οι φωτιές παλαιότερα ήταν πολλαπλάσιες από αυτές που έχουμε σήμερα και αντίστοιχα η επιφάνεια που καιγόταν σε κάθε επεισόδιο ήταν πολύ πιο μικρή από αυτή που καίγεται σήμερα. Η εικόνα η σημερινή, το ξέρετε πολύ καλά, ότι όταν θα βγει καπνός από το βουνό και οι κάτοικοι των χωριών βλέπουν τον ουρανό εάν ήρθε το πυροσβεστικό αεροπλάνο ή όχι και βεβαίως, τα σταμάτημα της φωτιάς τις περισσότερες φορές είτε καταλήγει στη θάλασσα είτε σε ένα εμπόδιο που εμποδίζει τη φωτιά να επεκταθεί περισσότερο.
Να σας πω και μια άλλη περίπτωση που πραγματικά αφορά τον τρόπο ζωής. Σε όλα τα σπίτια, σε όλες τις αυλές παλιά, βλέπαμε έξω ότι υπήρχαν μεγάλες τρακάδες, στοιβαγμένα κούτσουρα, τα ξέρουμε όλοι όσοι είμαστε από επαρχία και αυτά ήταν η κύρια πηγή όχι μόνο θέρμανσης, αλλά και για άλλες υπηρεσίες. Βεβαίως αυτά τα ξύλα τα έκοβαν οι χωριάτες μόνοι τους κατά την καλοκαιρινή περίοδο και δεν υπήρχαν επιπτώσεις ούτε αποψίλωσης, αλλά ούτε καταστροφής των δασών, διότι ήταν ένας έμμεσος τρόπος διαχείρισης των συγκεκριμένων δασών.
Σήμερα τι συμβαίνει; Οι περισσότεροι κάτοικοι είτε χρησιμοποιούν τα κα…. είτε αδυνατούν οι αντίστοιχες υπηρεσίες να τους τροφοδοτήσουν με καυσόξυλα. Θα σας αναφέρω μια χαρακτηριστική περίπτωση για να δείτε πως αντιμετωπίζονται κάτοικοι περιοχών, όταν πάνε να αναζητήσουν από τις υπηρεσίες να τους δώσουν τη δυνατότητα να κόψουν καυσόξυλα. Απάντηση του Δασαρχείου σε αίτημα πολίτη λέει το εξής, με την αίτηση σας αλλά και με προγενέστερες αιτήσεις σας, αιτήστε την υλοτομία δασικών ειδών εντός έκτασης φερόμενης ιδιοκτησίας σας. Και του λέει ότι, για να δούμε αν είναι ιδιοκτησίας σας, θα πρέπει οπωσδήποτε να προχωρήσουμε πρώτα στην σύνταξη των δασικών χαρτών, γιατί αν συνταχθούν οι δασικοί χάρτες και φαίνεται αυτό δασικό τότε λοιπόν, η διαδικασία αλλάζει όσον αφορά την έγκριση διότι πρέπει επειδή κατά το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου-αυτά ανήκουν στο δημόσιο-πρέπει να μπείτε στη διαδικασία αναγνώρισης της κυριότητας. Σκεφτείτε εσείς όλο αυτό το γραφειοκρατικό σύστημα πως λειτουργεί.
Και αφού υπάρχει μια δισέλιδη επιστολή καταλήγει στο τέλος ότι, σε εφαρμογή των ανωτέρων και εφόσον η μορφή της έκτασης από την οποία αιτήστε άδεια υλοτομίας, για κάλυψη ατομικών αναγκών δεν είναι σαφώς προσδιορισμένη δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε το αίτημα σας. Σας το λέω για να δούμε πως μπορούμε να στηρίξουμε ουσιαστικά αυτούς τους κατοίκους. Δεν θέλω να πω περισσότερα πάνω σε αυτό. Αυτό που εμείς αναζητούμε σήμερα, είναι ότι αυτός ο κάτοικος αυτών των περιοχών πρέπει να του διασφαλίσουμε μια πρόσθετη πηγή παραγωγικού εισοδήματος. Αν δεν του το διασφαλίσουμε ένα τέτοιο εισόδημα δεν υπάρχει περίπτωση να μείνει στη συγκεκριμένη περιοχή. Μια τέτοια πηγή ιδιαίτερα για μας είναι η κτηνοτροφία και θα έλεγα η αιγοπροβατοτροφία. Γιατί είναι η δραστηριότητα εκείνη, που όχι μόνο αξιοποιεί ορεινές και ημιορεινές περιοχές που είναι αδύνατον να αξιοποιηθούν διαφορετικά. Αλλά και γιατί η αύξηση της παραγωγής και της συμμετοχής της στο συνολικό αγροτικό προϊόν, μπορεί να βελτιώσει την αυτάρκεια της χώρας μας σε ζωικά προϊόντα, γιατί αυτό είναι ένα βασικό ζητούμενο που συμβαίνει και ταυτόχρονα αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος που έχουμε στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων.
Εμείς λοιπόν, για να στηρίξουμε αυτή τη δραστηριότητα, πρόσφατα ψηφίσαμε ένα νόμο για τις βοσκήσιμες γαίες, ένα νόμο ο οποίος στοχεύει όχι μόνο στην απρόσκοπτη απορρόφηση των κοινοτικών ενισχύσεων, αλλά και στην εξασφάλιση ενός μεγάλου μέρους των απαραίτητων για τον κλάδο ζωοτροφών. Με τις ρυθμίσεις του νόμου αυτού, αντιμετωπίζονται τρία βασικά προβλήματα. Το πρώτο είναι η διαχείριση ενός μεγάλου μέρος των άγριων γαιών, η επιλεξιμότητα των κατάλληλων από αυτές για βόσκηση και βεβαίως η χρήση των δικαιωμάτων της βοσκής από τους κτηνοτρόφους αυτών των περιοχών.
Είναι γύρω στα 79.000.000 στρέμματα οι εκτάσεις αυτές που ονομάζονται άγριες γαίες, εμείς έχουμε υπολογίσει ότι πάνω από 50.000.000 στρέμματα απ’ αυτές τις εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι του σημείου να γίνει αποδεκτό και από την Ε.Ε., ως επιλέξιμες εκτάσεις-οι συγκεκριμένες εκεί παίζουν ρόλο η βοσκοϊκανότητα, η αντισκιβοφόρτωση είναι λεπτομέρειες που αφορούν τα διαχειριστικά σχέδια-δεν θέλω να σας πω περισσότερα. Μόνο φανταστείτε προσεχώς, μια εικόνα στη χώρα μας που θα έχουμε 5,10,20.000 λιβαδικές τέτοιες μονάδες που θα ζούνε μέσα οι κτηνοτρόφοι με τα κοπάδια τους, τις εγκαταστάσεις τους, αντιλαμβάνεστε τι θετικό αποτέλεσμα θα έχει μια συγκεκριμένη διαδικασία όταν ολοκληρωθεί.
Η πολιτική στήριξη για τις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές για εμάς έχει ενσωματωθεί και στο εγκεκριμένο ήδη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης 2014 - 2020. Υπάρχουν μέτρα και δράσεις τα οποία ποικίλλουν σε διάφορες περιοχές. Άλλα αφορούν ενισχύσεις αποζημίωσης για την απώλεια εισοδήματος, για την αντιμετώπιση των αυξημένων δαπανών διατήρησης της γεωργικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένες περιοχές, μέχρι και την εφαρμογή πολυτομεακών και πολυταμειακών ολοκληρωμένων στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό, λοιπόν, μέσα από το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης λαμβάνεται μέριμνα ιδιαίτερη για την άρση του φαινομένου εγκατάλειψης της γεωργικής δραστηριότητας σε ορεινές περιοχές, με την παροχή κινήτρων για τη συνεχή χρήση των γεωργικών γαιών και για τη διατήρηση της υπαίθρου και του τοπίου. Προωθήσαμε και προωθούμε σε μεγάλο βαθμό τους αναδασμούς για να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο πρόβλημα του μικρού πολυτεμαχισμένου κλήρου που, ιδιαίτερα σε αυτές τις περιοχές, είναι πιο έντονο από άλλες.
Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Στις περιοχές αυτές, λόγω της εγκατάλειψης, πάρα πολλές αγροτικές εκτάσεις έχουν εγκαταλειφθεί και δασώθηκαν. Είναι πάρα πολύ γρήγορη η δάσωση. Μην ακούτε όσο αφορά τη μείωση του ποσοστού δάσους στη χώρα μας. Δεν ισχύει. Είναι τέτοια η δάσωση των εγκαταλειμμένων αγρών της περιφέρειας που υπερκαλύπτει οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις, οι οποίες υπάρχουν κυρίως σε αστικές και περιαστικές περιοχές. Όμως ένα πρόγραμμα αναδάσωσης είναι ένα πρόγραμμα το οποίο εξελίσσεται σε βάθος χρόνου. Όταν ολοκληρώνεται η προσπάθεια αυτή, πρέπει να επικυρωθεί και από τις δασικές υπηρεσίες. Η επικύρωση από τις δασικές υπηρεσίες πέφτει επάνω στην εικόνα ενός δασωμένου αγρού, που σημαίνει ότι την ίδια ώρα όλο αυτό το εγχείρημα που έχουμε κάνει τινάζεται στον αέρα, απλούστατα διότι δεν είναι μόνο η μορφή των συγκεκριμένων εκτάσεων. Είναι ότι, επειδή είναι δασικά, αυτόματα ως δασικού χαρακτήρα εδάφη έχουν πρόβλημα τεκμηρίου κυριότητας του Δημόσιου. Γνωρίζουμε όλοι ότι στα χωριά δεν υπάρχουν συμβόλαια ή αλλού υπάρχουν και αλλού δεν υπάρχουν και αντιλαμβάνεστε ότι όλη αυτή η διαδικασία μάς δημιουργεί ένα μεγάλο πρόβλημα. Θα δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε.
Στο νέο πρόγραμμα προβλέπονται και ενισχύσεις που αφορούν γεωργούς ορεινών περιοχών. Έχουμε την εξισωτική αποζημίωση, που είναι μια πάρα πολύ σοβαρή αποζημίωση και αφορά αυτές τις συγκεκριμένες περιοχές. Έχουμε, επίσης και ενισχύσεις που αφορούν γεωργοπεριβαλλοντικά θέματα και αυτά είναι σημαντικά ποσά που αφορούν τις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. Επίσης, προβλέπεται μέσα από το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης η δυνατότητα αυξημένων ενισχύσεων κυρίως για τους νέους που αποφασίζουν να ασχοληθούν με τη γεωργία και ιδιαίτερα με την κτηνοτροφία.
Βεβαίως, υπάρχουν και προγράμματα που έχουν σχέση με την αναβάθμιση αυτών των περιοχών, διότι, όταν σχεδιάζεις μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή πρόταση, η πρόταση αυτή δεν είναι μόνο τα επιμέρους μέτρα και οι δράσεις. Είναι το αν υπάρχουν αυτές οι υποδομές για να μπορέσει η στρατηγική να υπηρετηθεί. Ξέρετε ότι η δυνατότητα αυτή της ολοκληρωμένης παρέμβασης κυρίως προβλέπεται μέσα από το πρόγραμμα LEADER, το οποίο είναι πολυτομεακό και πολυταμειακό και αυτό. Βέβαια, επειδή υπάρχει μια εικόνα που έχει συνδεθεί ιδιαίτερα με το LEADER με αναπλάσεις σε περιοχές που βελτιώνουν το επίπεδο διαβίωσης, όπως πλατείες, καμπαναριά κ.λπ., κάπου τώρα είπαμε ότι αυτή η ιστορία πρέπει να σταματήσει, γιατί θέλουμε πραγματικά τα χρήματα αυτά να πάνε στον αγροτικό χώρο, όπως, βεβαίως και κάπου θα περιορίσουμε και τους ξενώνες και όλα αυτά.
Διότι ξέρετε ότι πάρα πολλοί ξενώνες μετατρέπονται στην πορεία τους σε κατοικίες και η πλειονότητα αυτών των εγκαταστάσεων, δεν μπορεί να υπηρετήσει δραστηριότητες αυτού του είδους. Αυτό είναι ένα πρόβλημα μεγάλο. Όμως, δεν σημαίνει ότι, δεν πρέπει να στηρίζουμε όλη αυτή την προσπάθεια που γίνεται στους ορεινούς όγκους.
Εμείς, στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, έχουμε παράλληλα ιδιαίτερα θέματα που έχουν σχέση με την αγροτική οδοποιία, διότι, είπαμε και προηγουμένως για διαχειριστικά σχέδια βοσκοτόπων αλλά το πρώτο που πρέπει να δούμε είναι εάν υπάρχει προσβασιμότητα σε αυτές τις εκτάσεις. Προβλέπεται η δυνατότητα, όχι μόνον δημιουργίας νέου οδικού δικτύου, αλλά και βελτίωσης του υπάρχοντος οδικού δικτύου. Αυτή είναι μία παρέμβαση η οποία δεν βοηθά μόνο την αγροτική δραστηριότητα, αλλά ταυτόχρονα είναι κατεξοχήν φιλοπεριβαλλοντική, δεδομένου ότι, ιδιαίτερα στα θέματα προστασίας των δασών, το οδικό δίκτυο είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Θα έλεγα ότι το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε μερικές δράσεις, προβλέπει υψηλότερα ποσοστά ενίσχυσης που ξεπερνούν το 20% επιπλέον. Προβλέπονται ειδικά διαχειριστικά σχέδια βελτίωσης για γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και βεβαίως θα δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα και φροντίδα, σε αυτούς τους νέους που ξεκινάνε την επιχειρηματική δραστηριότητα στον συγκεκριμένο χώρο και ιδιαίτερα στις μικρές και αγροτικές κοινότητες, οι οποίες έχουν πληθυσμό κάτω από 5.000 κατοίκους. Όπως αντιλαμβάνεστε, οι οικισμοί, οι πρώην κοινότητες κ.λπ. εντάσσονται μέσα. Βεβαίως, μιλάμε και για μέτρα στήριξης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που ξεκινούν από ένα ελάχιστο ποσοστό ενίσχυσης 14.000 ευρώ. Από εκεί και πέρα, ανάλογα με το μέγεθος του σχεδίου βελτίωσης, θα υπάρξει πρόσθετη ενίσχυση. Ολοκληρώνοντας θα πω ότι, αυτό που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα σε αυτές τις περιοχές είναι ότι ιδιαίτερα τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, έχουν αποσυνδεθεί από την οικονομική ζωή των κατοίκων. Αυτό συμβαίνει διότι, δεν διαχειρίζονται τα δάση ως παραγωγικά οικοσυστήματα. Εάν με την οργανωτική συγκρότηση, δοθεί ιδιαίτερο βάρος στο περιβαλλοντικό όφελος, παρόλο που ο κάτοικος της περιοχής αυτής, όπως σας είπα και προηγουμένως, λογικό είναι να μην σκέφτεται το περιβαλλοντικό όφελος για τα δάση αλλά να σκέφτεται το οικονομικό όφελος γιατί θέλει να επιβιώσει, πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξουν διαχειριστικές μελέτες. Δεν υπάρχουν πλέον. Πάνω από το 97%, 98% των δασών, στερούνται διαχειριστικών μελετών και τα δάση πλέον, όπως μου είπε και ένας φίλος, τα δάση πλέον δεν τα διασχίζουν ούτε τα αγριογούρουνα. Είναι τόσο πυκνή η βλάστηση, που ούτε και τα αγριογούρουνα δεν μπορούν να τα διασχίσουν. Ίσως γνωρίζετε ότι, εξαιτίας της μη εκμετάλλευσης των δασών, η πανίδα αυτών των περιοχών αναζητεί νέο βιότοπο. Διότι, εάν μείνει εκεί που ήταν, δεν θα μπορεί να ζήσει. Δεν υπάρχει ούτε κατσίκι, ούτε κάτι που θα αποτελέσει μέρος της διατροφής του. Για αυτό οι λύκοι φτάνουν μέχρι τις αυλές των σπιτιών.
Είναι ένα θέμα πάρα πολύ σοβαρό και πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί υπόψη ιδιαίτερα από αυτούς που έχουν περιβαλλοντικές ευαισθησίες. Πρέπει να δημιουργηθούν αυτές οι προϋποθέσεις για να επιστρέψουν οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών, να ασχοληθούν ενεργά με την δασοπροστασία και την εκμετάλλευση των δασών. Εμείς, θα κάνουμε προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση και θέλω να σας πω ότι γνωρίζουμε την πραγματικότητα, θα προσπαθήσουμε μέσα από το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης να ενισχύσουμε αυτές τις δράσεις. Έχουμε δυσκολίες, έχουμε και μια παραδοξότητα σε αυτή τη χώρα, ότι η δυνατότητα διαχείρισης αυτών των περιοχών δεν ανήκει στο Υπουργείο που μπορεί να προσφέρει και να βοηθήσει. Στην Ευρώπη, στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας ασχολούμαι με τα θέματα αυτά, στη χώρα μου δεν ασχολούμαι, διότι, είναι αρμοδιότητα άλλου Υπουργείου. Ευχαριστώ."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου